فرایند زایمان و روش های آن

در بسیاری از کشورهای آمریکا و اروپا و برخی کشورهای آسیا و سایر نقاط جهان پزشکان و ماماها، تیم‌های قابل انعطاف را تشکیل داده‌اند.

این تیم‌ها در مسیر برآورده ساختن اولویت‌های زایمانی زنان باردار انجام وظیفه می‌کنند.

از جمله این امکان را به همسر یا یکی از نزدیکان زن باردار می‌دهند که در هنگام زایمان در کنار وی حضور داشته باشند.

همچنین در حال حاضر، انجام زایمان در منزل و بر مبنای برنامه تنظیم شده به وسیله‌ی ماما در تعداد زیادی از کشورها امکان پذیر است.

در زایمان‌های داخل منزل حضور پزشک ضروری نیست ولی در صورت بروز عوارض، باید زائو را بلافاصله به بیمارستان منتقل نمود.

برای سازماندهی امور مربوط به زایمان می‌توانید نکات مورد نظر خود را به نحو منطقی یادداشت کنید.

از جمله می‌توانید نوع زایمان دلخواه خود را با توجه به وضعیت عاطفی و جسمانی مشخص نمایید.

امروزه در بسیاری از بیمارستان‌های دنیا فرم‌های خاصی وجود دارد که خانم‌های باردار می‌توانند برنامه زایمان و گزینه‌های خود در مورد نحوه‌ی زایمان را در آن ثبت و درخواست کنند.

زایمان در منزل

در صورتی که زایمان در منزل انجام شود تمام اعضای خانواده می‌توانند از ابتدای تولد نوزاد در مسائل مربوط به آن سهیم شوند.

در حال حاضر در بعضی کشورها استخرهای مخصوص زایمان در آب و تسهیلات زایمانی دیگری وجود دارند که زنان باردار می‌توانند برای زایمان از آنها استفاده کنند.

چنانچه زایمان بدون عارضه باشد، انجام آن در منزل و تحت نظر ماما از مزایایی برخوردار است.

برخی از مرایای زایمان در منزل شامل:

• خستگی رفتن به بیمارستان را به همراه ندارد.
• شروع به تغذیه نوزاد با شیر مادر تقریباً همیشه موفقیت آمیزتر است.
• زائو تحت حمایت افراد خانواده خود قرار دارد.
• مدیریت زایمان و تولد نوزاد بهتر صورت می‌گیرد.
• همچنین با زایمان در منزل زائو در کنار همسر و فرزندان دیگر خود حضور دارد که این مسئله از فواید عصبی و جسمانی برای وی برخوردار است.
• تحرک زائو زل بهتر صورت می‌گیرد و این امر باعث می‌شود انقباض‌های رحمی در طول زایمان به دلیل تغییر وضعیت قرارگیری بدن زائو بهتر تحمل شوند.
• از سوی دیگر احتمال ایجاد عفونت‌های بیمارستانی در زایمان در منزل وجود ندارد.

زایمان در بیمارستان

در صورت وجود موارد زیر زایمان حتما باید در بیمارستان انجام شود:

• در صورت وجود سابقه ابتلا به بیماری‎هایی مانند پرفشاری خون، سل، بیماری‎های قلبی یا کلیوی، آسم، دیابت، کم خونی جدی، چاقی یا صرع
• یا چنانچه زایمان‌های قبلی با مرده‌زایی، قرار عرضی یا مایل جنین در رحم همراه باشد
• داشتن زایمان نارس (قبل از هفته 37)
• نارسایی جفت یا باقی ماندن جفت در زمان بعد از زایمان
• زایمان طولانی‌تر از موعد
• ابتلای مادر به پره اکلامپسی (پرفشاری خون، تورم بدن و وجود پروتئین در ادرار در دوران بارداری)
• وجود دو یا چند قلویی
• بروز خونریزی مهبلی در اواخر بارداری
• جفت سرراهی
• زیادتر از حد بودن حجم مایع آمنیون
• RH منفی بودن مادر در کنار وجود آنتی بادی‌های زیان بخش برای جنین به مقدار کافی در خون
• وجود بافت جوشگاهی ناشی از سزارین‌های قبلی
• چنانچه زائو بیش از ۳۵ سال داشته باشد و نخستین بار است که باردار شده باشد.

مدت حضور در بیمارستان برای زایمان می‌تواند فقط شش ساعت باشد.

ولی استاندارد معمول این زمان ۲۴ ساعت یا کمتر است.

حتی در صورت انجام عمل سزارین می‌توان پس از ۴۸ ساعت از بیمارستان مرخص نمود.

البته در صورتی که محل برش در حال ترمیم، و نوزاد سالم باشد.

همراهی همسر در هنگام زایمان

در برخی کشورها، به همراه زائو اجازه داده می‌شود در بیمارستان و اتاق زایمان، در کنار وی حضور داشته باشد.

این کار باعث می‌شود زائو از حمایت روحی و فیزیکی همسرش برخوردار شود.

همچنین بلافاصله پس از زایمان، پیوند مستحکم میان پدر و فرزند به وجود می‌آید.

همراهی همسر زاائو با وی از ابتدا بارداری تا آخرین لحظه زایمان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است.

البته در کشورهای مزبور به یکی از بستگان یا دوستان نزدیک زائو، به انتخاب خود او اجازه داده می‌شود به جای همسرش در طول زایمان در کنار وی حضور یابد.

نحوه‌ی درست قرارگیری زائو در هنگام زایمان

در مطالعه بسیار خوبی که در آمریکای لاتین به عمل آمد مشخص شد که در گروه مادران که برای اولین بار زایمان می‌کردند، مدت وضع حمل در مواردی که به زائو اجازه داده می‌شود هر طور که می‌خواهد راه برود و حرکت کند حدود دو سوم زائوهایی بودند که تنها در بستر حضور داشته‌اند.

در بررسی کلی، زائوهای گروه دارای تحرک ۲۵ درصد سریع‌تر از گروه بدون تحرک زایمان نموده‌اند.

همچنین مطالعه مزبور به نتیجه رسید که ۹۵ درصد که برای انتخاب نحوه قرار گرفتن در لحظات پیش از زایمان آزاد گذاشته شده بودن وضعیت ایستاده و مستقیم را برگزیده‌اند.

و از سویی درد کمتری را در هنگام وضع حمل در حالات نشسته، ایستاده، چهار زانو یا چمباتمه احساس کرده‌اند.

این بررسی نشان داد که در زایمان‌های طبیعی و خود به خود، قرار گرفتن زائو در وضعیت عمودی با پیشرفت آسان‌تر وضع حمل، کوتاه‌تر بودن مدت آن و کمتر بودن ناراحتی و درد حاصل از آن همراه بوده است.

بنابراین باید پزشک یا ماما، زائو را در طول مراحل اول و دوم زایمان آزاد بگذارند تا در راحت‌ترین وضعیتی که حس می‌کند قرار بگیرد.

امروزه ثابت شده که قرار گرفتن زائو در وضعیت نیمه عمودی در هنگام زایمان از بیشترین میزان راحتی برای زائو و نیز حداکثر کارایی مکانیکی برخوردار است.

وقتی بدن در وضعیت مستقیم قرار می‌گیرد انقباض‌های رحمی به سمت پایین منتقل می‌شوند.

و جنین را به سمت پایین لگن مادر می‌رانند و هنگامی که زائو زور می‌زند، فشار به همین سمت هدایت می‌شود.

مهمتر از همه، اینکه نیروی جاذبه به زایمان نوزاد کمک می‌کند.

هنگامی که زائو به پشت می‌خوابد انقباضات رحمی جنین را به سمت بستر (و نه به طرف پایین مجرای زایمانی مادر) می‌رانند.

همین امر باعث می‌شود تاثیر مثبت نیروی جاذبه از بین می رود.

در نتیجه، جنین به طرف بالا و در خلاف نیرو‌ی جاذبه  رانده می‌شود.

به این شکل، نه تنها زایمان به طول می‌انجامد بلکه احتمال دارد عوارضی مانند:

• کاهش فشار خون مادر ( و در نتیجه‌ی آن، کاهش مقدار خون و اکسیژنی که باید به جنین برسد)
• افزایش درد
• افزایش نیاز به اپیزیوتومی (برش و سپس بخیه زدن ناحیه میاندوراه و مهبل مادر به منظور پیشگیری از پارگی در جریان زایمان)
• افزایش احتمال انجام زایمان با فرسپس
• ممانعت از زایمان خود به خود جفت
• افزایش احتمال کمر درد روی دهند.

چطور زایمان راحت‌تری داشته باشیم؟

در طول زایمان ممکن است استفراغ روی دهد.

از این رو بهتر است در زمان نزدیک به زایمان از غذای سبک و دارای هضم  آسان استفاده کنید.

می‌توانید چند حبه قند با خود به اتاق زایمان ببرید.

در صورت نیاز ناگهانی به انرژی قندها را در دهان بگذارید.

در اکثر بیمارستان‌ها به زائو اجازه داده می‌شود در طول وضع حمل بخورد و بیاشامد.

البته در صورتی که احتمال استفاده فوری از بیهوشی عمومی مطرح نباشد.

چنانچه زائو در جریان دردهای زایمانی دچار کم آبی بدن شود و نوشیدن آن امکان پذیر نباشد باید با وصل کردن سرم قندی مشکل را حل نمود.

امروز در اغلب نقاط دنیا، اتاق‌های زایمان دارای نورپردازی ملایم، تابلوهای آرام‎بخش و مبلمان راحت و خانگی هستند.

در برخی از مراکز پیشرفته‌تر از استخر مخصوص زایمان به منظور کمک به تسکین درد استفاده می‌شود.

می‌توان از رایحه درمانی (آروماتراپی؛ aromatherapy) نیز در طول زایمان استفاده کرد.

برای این کار می‌توان به استخر مخصوص زایمان عطر اضافه نمود.

از روغن‌های معطر برای ماساژ استفاده کرد یا به بالش زائو عطر زد.