مشکلات و عوارض آسیب نخاعی:
بیماران آسیب نخاعی دارای مشکلات بسیاری هستند که در این مقاله سعی کردیم به تعدادی از آنها اشاره کنیم:
1-مشکلات حرکتی:
در مرحله شوک نخاعی به صورت فلج شل و در مرحله پس از آن به صورت فلج اسپاستیک تظاهر می کند.
آسیب منجر به فلج عضلانی چهارم اندام و تنه (Quadriplegia) و یا Paraplegia می شود.
الف: فلاسیدیتی یا شلی :
آسیب نورون محرکه تحتانی LMN منجر به فلج شل می شود هیچ فعالیت رفلکسی زیر سطح آسیب وجود ندارد و اغلب در آسیب های زیر L1 رخ می دهد.
فلج شل می تواند موجب Hyper Mobility مفصل و عدم ثبات آن، آتروفی عضلات و عدم بالانس عضلات؛ کنترل ضعیف پوسچرال و ادم شود.
ب : اسپاستیسیتی یا سفتی :
عارضه شایعی است که در نتیجه ضایعات نورون محرکه فوقانی به وجود میآید و منجر به:
افزایش رفلکس های تاندونی عمقی
رفلکس های استرچ تونیک وابسته به سرعت (افزایش مقاومت به استرچ passive)
عدم کنترل ارادی عضلات اسکلتی و کلونوس می شود.
شروع اسپاستیسیتی تدریجی است و به طور پیشرونده از شوک نخاعی (دوره ای که تا سه ماه بعد از ضایعه طول می کشد) شروع می شود و اغلب ایجاد درد، کاهش دامنه حرکتی، افزایش خطر صدمه به پوست و اختلالات شانه و روده و…می کند.
گرچه اسپاستیسیتی به عنوان بدترین عارضه ی آسیب نخاعی در نظر گرفته می شود ولی امکان دارد فوائدی نیز همراه داشته باشد.
اسپاستیسیتی میتواند منجر به جلوگیری از آتروفی عضلات، بهبود گردش خون و تخلیه ترشحات شود برخی از بیماران از تون اکستانسوری در جابجایی یا ایستادن استفاده می کنند.
البته درمان اسپاستیسیتی زمانی که در فعالیت های روزمره ی زندگی یا خواب اختلال ایجاد نماید و یا ایجاد درد یا ناراحتی و یا به شکلی نماید، ضروری است تقریباً تمام بیماران دارای ضایعات گردنی اسپاسم خواهند داشت و اکثریت افرادی که دارای ضایعات مهره ای پشتی هستند تا اندازه ای مبتلا به اسپاسم خواهند بود.
کمتر از نیمی از بیماران مبتلا به آسیب مهرههای کمری و کمتر از یک چهارم افراد دارای آسیب اعصاب خاجی و دنبالچه ای اسپاسم خواهند داشت.
اسپاستیسیتی در افراد مبتلا به آسیب ناکامل شدیدتر از افرادی است که مبتلا به آسیب کامل هستند.
2-مشکلات حسی:
بیماران مبتلا به آسیب نخاعی با فقدان حس در زیر سطح آسیب و گزگز و مورمور در سطج آسیب روبرو هستند.
در قطع ناکامل بسته به نوع و محل آسییب، رشته های عصبی مربوطه از بین می روند به عنوان مثال در آسیب در قسمت قدامی نخاع ممکن است حس درد و حرارت در زیر سطح آسیب از بین برود در حالی که حس عمقی، ارتعاش و لمس وجود دارند برعکس افراد مبتلا به آسیب در قسمت خلفی نخاع حس لمس و ارتعاش را درک نمیکنند اما قادر به درک حس حرارت وارد هستند.
افراد مبتلا به آسیب در یک طرف نخاع با فقدان حس لمسی و ارتعاش. حس عمقی در همان طرف و درد و حرارت در سمت مقابل روبرو هستند.
آسیب در قسمت مرکزی نخاع اغلب منجر به فقدان دو طرفه حس های درد و حرارت در زیر سطح آسیب می شود چرا که رشته های عصبی درد و حرارت در مرکز نخاع همدیگر را قطع میکنند و به طرف مقابل می روند.
بین حرکت و حس، ارتباط بسیار نزدیکی وجود دارد به طوری که در صورت سالم بودن سیستم های حرکتی (عضلانی – اسکلتی) در صورت وجود هرگونه اختلال در حس حرکت نیز دچار مشکل می شود که به علت عدم وجود حس و حرکت در زیر سطح آسیب، انواع آسیب های پوستی و تروماتیک آنها را تهدیدمی کند مثل زخم بستر یا سوختگی و یا بریدگی. در آسیب های نخاعی با عدم وجود حس حرکت و حس لمس باعث به وجود آمدن مشکلات درکی به خصوص رابطه با Body Image میشود.
3-زخم پوستی، زخم بستر
4-اختلالات مثانه
5-اختلالات تنظیم حرارت
6-استئوپروز یا پوکی استخوان
7-تب
8-کاهش ظرفیت حیاتی
9-شکستگی
بعد از آسیب نخاعی یک ضعف تدریجی در استخوان ها به دلیل عدم استفاده به وجود می آید.
وقتی استخوان ها ضعیف شوند زودتر دچار شکستگی می شوند.
شکستگی میتواند به دنبال افتادن از ویلچر هنگام جابجایی ویلچر و یا در اثر حمل غلط توسط دیگران ایجاد شود.
اگر فرد چهار حادثه مشابهی شد هر چه سریعتر باید به پزشک ارجاع شود تا از نظر شکستگی مورد بررسی قرار بگیرد.
10-افت فشار خون وضعیتی
11-اختلال عملکرد رفلکس اتونومیک
این اختلال یک فوریت پزشکی است و باید سریع درمان شود.
از دراز کشیدن فرد، جهت افزایش فشار خون مغزی باید ممانعت شود.
بیمار را در یک وضعیت ایستاده و مستقیم به منظور کاهش فشار خون قرار داده و با ضربه زدن بر روی شانه باید آن را تخلیه کرد.
12-سندروم درد
معمولاً کمی درد در محل آسیب به مدت چند روز تا چند هفته در اکثر افراد اسیب نخاعی دیده می شود.
این درد به دلیل کشیدگی رباط ها، استخوان های شکسته و زخم در عضلات پشت است.
بعضی از افراد درد های طولانی مدت دارند و این درد روی تمام فعالیتهای آنها تاثیر می گذارد.
درد ممکن است از زمان ضایعه و یا ماهها و سالها بعد از آن شروع شود.
گاهی پیدا کردن علت آن بسیار دشوار است.
گاهی اوقات درد میتواند به دلیل له شدگی عصب و یا صاف نبودن استخوان های پشتی باشد.
برای کنترل درد لازم است به یک پزشک یا درمانگر مراجعه نمود.