داروهای کندکننده‌ی روند پیشرفت بیماری ام اس

همانطور که در مقالات قبلی در همین سایت اشاره کردیم هیچ روش قطعی برای درمان ام اس وحود ندارد، اما داروهای ام اس وجود دارد که می‌توانند روند بیماری ام اس را کند و به عبارتی از پیشرفت سریع بیماری جلوگیری کند.

در این مقاله سعی کردیم به‌روزترین داروهای ام اس و نحوه‌ی اثر آن بر روی بیماران ام.اس را بیان کنیم.

داروهای حاوی اینترفرون

داروهای حاوی اینترفرون برای کندکردن روند پیشرفت بیماری ام اس استفاده می‌شود.

به نظر می‌رسدکه اینترفرون بتا در انواع ام.اس (عودکننده – فروکش‌کننده و پیشرونده -ثانویه) مؤثر است.

این گروه، شامل اینترفرون بتا b1 و اینترفرون بتا a1 هستند.

-اینترفرون بتا b1

داروی بتاسرون (Betaseron) و بتافرون (Betaferon)، نام های تجاری  ایترفرون (بتا b1) هستند.

پزشکان هنوز از آثار طولانی مدت این داروها به دلیل اینکه مدت زمان زیادی از مصرف آنها نمی‌گذرد اطلاعاتی ندارند.

در تحقیقات بالینی مشخص شده است که این داروها باعث کاهش تعداد و شدت حملات ام.اس در 30 تا 40% بیماران می‌شوند.

همچنین با استفاده از MRI مشخص شد که این داروها باعث کاهش تعداد مناطق جدید از بین رفتن میلین شده‌اند.

این داروها به شکل تزریقی و به صورت یک روز در میان مصرف می‎‌‌شوند.

بعضی از بیماران یاد می‌گیرند که خودشان تزریق را انجام دهند و گروهی دیگر ترجیح می‌دهند که دیگران این کار را برایشان انجام دهند.

تزریق اینترفرون بتا می‌تواند باعث قرمز شدن، تورم و درد در محل تزریق شود، همچنین می‌تواند علائمی شبیه آنفلوآنزا و افسردگی را در پی داشته باشد.

گزارش شده که تزریق این دارو به هنگام بارداری می تواند باعث بروز مشکلاتی در جنین شود.

-اینترفرون بتا a1 (آوونکس)

دومین دارویی که برای کندکردن روند پیشرفت بیماری از آن استفاده شد، داروی اینترفرون بتا a1 با نام تجاری آوونکس (Avonex) است.

این دارو ازنظر شیمیایی خیلی شبیه اینترفرونی است که به طور طبیعی در بدن ساخته می‌شود.

مصرف داروی آوونکس برای بیماران بسیار راحت‌تر ازست؛ زیرا برخلاف اینترفرون بتا، این دارو را می‌توان هفته ای یک بار تزریق کرد و در بسیاری از افراد هیچگونه التهابی در محل تزریق به جا نخواهد گذاشت.

با این حال همانند اینترفرون بتا، این دارو نیز می‌تواند علائمی شبیه آنفلوآنزا و افسردگی ایجاد کند و مصرف آن در دوران بارداری توصیه نمی‌شود.

داروی آوونکس همانند دو دارویی که از اینترفرون بتا ساخته می شوند( یعنی بتاسرون و بتافرون) باعث کاهش شدت و تعداد حملات ام.اس می‌شود و از تعداد پلاک های عصبی کم  می‌کند و به بیمار اجازه می‌دهد که عملکرد موجود جسمی و روحی خود را به مدت طولانی تری حفظ کند.

– ربیف (Rebif)

داروی دیگر نوع دیگری از اینترفرون بتا a1 است که با نام ربیف (Rebif) ارائه شده است.

داروی ریبف شباهت زیادی به دارویی آوونکس دارد و مزایای آن نیز شبیه آوونکس است اما در برخی از بیماران اثرات بهتری را نشان داده است.

با این حال، همه بیماران قادر به تحمل دارویی ریبف نیستند؛ زیرا عوارض جانبی مثل بروز التهاب در محل تزریق، مشکلات کبدی و کاهش تعداد گلبول های سفید دارد.

– گلاتامیراستات

با نام تجاری کوپاکسون داروی دیگری است که برای کند کردن پیشرفت بیماری ام.اس در دسترس است.

این دارو با فریب سیستم ایمنی بدن، باعث می شود که جلوی انهدام میلین گرفته شود.

از آنجایی که داروی کوپاکسون نسبتاً جدید است، پزشکان هنوز نمی‌دانند که در طولانی مدت این دارو چگونه اثر می‌کند؟

اما به نظر می‌رسد که در افرادی که دچار ام.اس نوع عودکننره – فروکش کننده هستند باعث کاهش تعداد و شدت حملات حاد می‌شود.

با این حال، این دارو به آن اندازه که اینترفرون بتا به بیماران کمک می‌کند، اثر ندارد و باید به طور روزانه هم تزریق شود؛ با وجود این، به نظر می رسد که داروی کوپاکسون دارای عوارض جانبی کمتری است و به نظر می رسد برای بیمارانی که نمی‌توانند اینترفرون بتا را تحمل کنند، داروی مناسبی باشد.

گروه دیگری از داروها نیز در جریان بیماری ام.اس تجویز می شوند که خاصیت تعدیل کنندگی دارند.

این گروه شامل کورتیکواستروئیدها هستند.

چند نکته مهم راجع به کورتیکواستروئیدها

الف) استفاده از کورتیکواستروئید فقط به مرحله حاد ام.اس محدود است.

اگرچه نقش این دارو در درمان نگهدارنده، در دست مطالعه است.

ب) کورتیکواستروئید باعث تسریع ورود بیمار از یک فاز عود به فاز بهبودی می شود.

ج) کورتیکواستروئید در روند پیش آگهی و ناتوانی بیماری تاثیر اندکی دارند.

د) مطالعات جدید نشان می دهند که هیچ تفاوتی در دوز، راه تجویز، طول درمان و بهترین فرمولاسیون کورتیکواستروئید در درمان ام.اس وجود ندارد.

ولی بهتر است که بیماران با نوریت اپتیک، به صورت وریدی درمان شوند تا اینکه دارو را به صورت خوراکی دریافت کنند.

داروی دیگری که اخیراً در آمریکا و کشورهای اروپایی و در شرایط خاصی تجویز می شود و تحقیقات بالینی آن در حال اتمام است Natalizomab است.

این دارو اثر بخشی بیشتری (۶۰ تا ۷۰ %) نسبت به اینترفرون دارد.

در صورت تأیید نداشتن عوارض عمده، دارو قرار است وارد بازار شود.

داروهای درمان علامتی

این داروها عمدتاً علائم بیمار را درمان می‌کند.

الف) جهت درمان دردهای نوروپاتیک نظیر درد عصب سه قلو و دردهای اندام، داروهای زیر توصیه می شود؛

• Phenytion
• Corticosteroids
• Carbamazpin
• Gabapentin

این داروها در صورتی که حس های دردناک وجود داشته باشد و یا درد در فعالیت های بیمار اختلال ایجاد کند، مفید هستند.

ب) برای درمان اسپاستی سیتی (سفتی و گرفتگی عضلانی)، از داروهای خوراکی مثل

• Baclofen
• Diazepam
• Tizanidine

در مواردی که سفتی و گرفتگی عضلات به داروی خوراکی مقاوم باشد می‌توان از طریق تزریق داخل نخاعی باکلوفن استفاده کرد.

ج) برای خستگی از داروهای آمانتادین، Pemoline, Modafinil استفاده می شود.

د) داروهای مورد استفاده در ترمور.

این داروها می‌توانند لرزش اندام‌ها را مهار کنند اما تاثیر آنها بر همه بیماران یکسان نیست.

پزشک می‌تواند با ملاحظه آثار داروها، مناسب ترین آنها را تجویز کند. این داروها عبارتند از:

• هیدروکسی زین: نوعی آنتی هیستامین است که در لرزش های خفیفی که در شرایط استرس، تشدید می شوند موثر است.
• کلونازپام: داروی ضد اضطرابی که آثار خواب آوری دارد.
• پروپرانول: تاثیر مناسب در بسیاری از ترمورها دارد.
• آرتان با نام ژنریک تری هگزیل فنیدیل
• استازولامید
• بوسپیرون: داروی ضد اضطرابی که آثار ظد ترمور نیز دارد.
• موارد دیگری نظیر کاربامازپین، گاباپنتین و اندانسترون.

ه) برای بی اختیاری ادراری از داروهای آنتی کولینرژیک و سونداژ مکرر استفاده می شود.

متذکر می شود که در این موارد باید مراقب عفونت مجاری ادراری بود.