تغذیه با شیر مادر

هنگامی که نوزاد به دنیا آمد، بهتر است مادر بلافاصله او را به بدن خود بچسباند.

با این کار نوزاد فوراً یاد می‌گیرد که بوی بدن مادر خود را تشخیص دهد و ممکن است شروع به مکیدن پستان مادر نماید.

نوزاد تا شش ماهگی تنها غذایی که به آن احتیاج دارد شیر مادر است و این امر موجب می‌شود که شیر مادر از اهمیت بسزایی برخوردار باشد.

تفاوت تغذیه با شیر مادر و شیر خشک

تغذیه با شیر مادر بر تغذیه با شیر خشک ارجحیت دارد.

اکثر مادران تمایل دارند از سینه‌های خود به نوزادشان شیر بدهند.

پستان‌های مادر هر چقدر هم کوچک باشند شیر کافی برای تغذیه نوزاد تولید می‌کنند.

حتی خانم‌هایی که نوک پستان‌شان به سمت داخل برگشتگی دارد در صورت تشخیص زودرس می‌توانند به نوزادشان شیر بدهند.

تغذیه با شیر مادر موجب برقراری ارتباط نزدیک مادر و فرزند می‌شود.

کودکانی که شیر مادر می‌خورند کمتر از شیرخوارانی که از شیر خشک تغذیه می کنند بیمار می شوند.

از جمله در این کودکان، اسهال و استفراغ، عفونت ریوی و سرخک کمتر بروز می‌کند.

تمام پادتن‌ها (آنتی بادی‌های) مادری ضد عفونت‌های باکتریایی و ویروسی در آغوز (کلستروم) یعنی اولین شیر سینه‌ی مادر که از ماه پنجم بارداری تولید می‌شود وجود دارند.

بنابراین در چند روز اول زندگی نوزادی که از پستان مادر تغذیه می‌شود، فقط آغوز حاوی پروتئین و آنتی بادی زیاد را می‌خورد.

این آنتی‌بادی‌ها از نقش زیادی در محافظت از نوزاد در برابر عفونت‌ها برخوردار هستند.

به عنوان مثال مادری که در بدن خود آنتی‌بادی‌های ضد فلج اطفال را (به دلیل واکسیناسیون علیه این بیماری در دوران کودکی) دارد، این آنتی‌بادی‌ها را از طریق آغوز وارد بدن نوزادش می‌کند و در نتیجه تا زمانی که نوزاد از شیر، در خود تغذیه می‌کند دچار فلج اطفال نمی‌شود.

آنتی‌بادی‌های موجود در روده‌ی نوزاد قبل از آنکه ویروس‌ها و باکتری‌ها موجب بیماری وی شوند آن‌ها را از بین می‌برند.

معمولا نوزادانی که شیر خشک می‌خورند به مدت طولانی‌تر می‌خوابند زیرا مقدار کازئین شیر گاو بیشتر از شیر انسان است و کازئین دیر هضم دیرتر هضم می‌شود.

مدفوع نوزادانی که شیر خشک می‌خورند بدبوتر از شیر مادرخواران است.

بعضی نوزادان به پروتئین‌های بیگانه موجود در شیر گاو حساسیت دارند.

در این موارد باید از جایگزین‌های سویا استفاده شود.

در نوزادانی که شیر خشک می‌خورند احتمال ابتلا به عفونت‌های معده بیشتر است.

آیا شیر گاو می‌تواند جایگزین شیر مادر شود؟

شیر گاو حاوی آنتی‌بادی‌های مختلف است ولی این آنتی‌بادی‌ها در اثر جوشاندن شیر گاو برای تهیه شیر خشک غیر فعال می‌شود.

شیر انسان، بهترین منبع تغذیه نوزاد انسان است و مقادیر دقیقا ضروری املاح و پروتئین‌ها را در خود دارد.

شیرگاو از درصد بالاتری پروتئین برخوردار است و مقدار زیادی کازئین دارد که غیر‌قابل جذب‌ترین جزء شیر گاو را تشکیل می‌دهد و به شکل دلمه در مدفوع نوزاد دفع می‌شود.

مقدار سدیم (نمک) موجود در شیر انسان دقیقاً همان مقداری است که بدن نوزاد نیاز دارد.

این موضوع اهمیت زیادی دارد زیرا کلیه‌های نوزاد هنوز به حدی تکامل نیافته‌اند که بتوانند خود را با مقادیر بالای سدیم خون تطابق دهند.

مقدار سدیم (نمک) شیر گاو بیشتر از شیر انسان است.

با اینکه مقدار چربی شیر انسان و شیر گاو مساوی است ولی قطرات چربی شیر انسان کوچک‌تر و قابل هضم‌تر هستند.

چربی موجود در شیر مادر بیشتر از نوع غیر‌اشباع است و مقدار کمی کلسترول دارد و در نتیجه، ممکن است موجب محافظت فرد در برابر ابتلا به بیماری قلبی در سنین بالاتر شود.

مقدار قند (لاکتوز) شیر انسان بیشتر از شیر گاو است.

فواید شیر دادن برای مادران

مادرانی که به فرزند خود شیر می‌دهند تناسب اندام بیشتری پیدا می‌کنند زیرا چربی‌هایی را که در دوران بارداری در بدنشان تجمع یافته‌اند باشیردادن از دست می‌دهند.

تصور غلط وجود دارد مبنی بر اینکه مادرانی که با پستان خود به نوزادشان شیر می‌دهند دچار تغییر شکل و شل شدن پستان می‌شوند.

تغییرات ایجاد شده در پستان‌ها ناشی از بارداری هستند و نه تولید شیر و یا شیر دادن به نوزاد.

شیر دادن به نوزاد همچنین موجب ترشح هورمون اکسی توسین(Oxytocin) می‌شود که رحم را به اندازه قبل از حاملگی آن باز می‌گرداند.

شیر مادر همواره در دسترس است و نیاز به گرم و استریل کردن ندارد.

می‌توانید برای شیر دادن به نوزاد خود به پهلو دراز بکشید و نوزاد را نیز به پهلو بخوابانید تا بتواند از سینه‌ای که بر روی زمین قرار گرفته شیر بخورد.

این نوع شیر دادن در مادرانی که سزارین شده‌اند نیز مناسب است.

در صورتی که به دلیل اشتغال در خارج از منزل قادر به شیر دادن به فرزندتان نیستید می‌توانید مقدار کافی از شیر خود را به وسیله پمپ‌های مخصوص بدوشید.

با ریختن شیر خود در بطری‌های استریل و قرار دادن آن در یخچال یا فریزر، همسر شما یا پرستار فرزندتان می‌تواند در ساعاتی که در منزل حضور ندارید نوزاد را با شیر شما تغذیه نماید.

مادرانی که به طور دراز مدت از دارو استفاده می‌کنند (مانند مادران مبتلا به صرع یا افسردگی مزمن) و یا مادرانی که در بیمارستان بستری هستند باید در مورد نحوه تغذیه نوزاد خود با پزشک مشورت کنند.

نوزادان مبتلا به معلولیت یا نوزادان دچار ناهنجاری‌های فیزیکی مانند شکاف کام یا تغییر شکل مادرزادی فک و دهان ممکن است نتوانند سینه مادر را بمکند.

این نوزادان باید با استفاده از قاشق یا سرشیشه تغذیه شوند.

برای آنکه بتوانید به مقدار کافی و مناسب به نوزادتان شیر دهید باید تغذیه‌ی خوبی داشته باشید.

بعضی مادران از شیر دادن متنفرند و آن‌را کار شاقی می‌دانند.

چنانچه این تنفر شدید باشد موجب استرس در هنگام شیر دادن به نوزاد می‌شود و این امر باعث تداخل در تولید شیر و جاری شدن آن خواهد شد.

در نتیجه به دلیل آنکه مادر متوجه می‌شود که فرزندش شیر کافی دریافت نمی‌کند میزان تنفر از شیر دادن افزایش می‌یابد.

در این صورت بهتر است این افراد قبل از به دنیا آمدن نوزاد با یک دوست صمیمی یا با ماما یا همسر خود در این باره صحبت کنند.