شناسایی اختلال پردازش حسی

اختلال پردازش حسی وضعیتی است که در آن مغز در پاسخ به محرک‌هایی که از طریق حواس دریافت می‌کند دچار مشکل می‌شود.

برای کسانی که با اختلال پردازش حسی تا حدودی آشنایی دارند ممکن است سوالاتی پیش بیاید از قبیل اینکه:

آیا در بازی کردن کودک نقش دارد؟

یا چرا کودک من از بازی با وسایل پارک فراری است؟ و سوالاتی از این قبیل که در این مقاله به توضیح آنها خواهیم پرداخت.

1-آیا اختلال پردازش حسی روی توانایی کودک برای شرکت در بازی‌ها تاثیر می‌گذارد؟

بله.کودکان مبتلا به این اختلال ممکن است مشکلاتی در برخی از جنبه‌های بازی کردن داشته باشند.

به علت ماهیت پویایی بازی، سیستم عصبی کودک دائما اطلاعات جدید را دریافت کرده و همچنین به اطلاعات مهارتی ذخیره شده، رجوع می‌کند.

بازی بر پایه پردازش حرفه‌ای موثر اطلاعات دیداری و شنیداری و نیز اطلاعات حواس اولیه (دهلیزی، عمقی، لامسه) قرار دارد که برای تعاملات بین فردی و محیطی مهم هستند.

به همین دلیل است که بازی از طرف متخصصین رشدی به عنوان عامل مهمی برای رشد اولیه سالم مغز و بدن توصیه می‌شود.

2-چرا کودک من از بازی کردن با تجهیزات پارک امتناع می‌کند؟

ممکن است کودک شما احساس ناامنی جاذبه‌ای را تجربه کند که یکی از علائم مشکلات پردازش دهلیزی است.

از آنجا که حس دهلیزی (حس حرکت تعادل) برای رشد حس امنیت جسمانی مهم است، هنگامی که پاهای کودکان دچار مشکلات دهلیزی از زمین جدا می‌شود، اغلب می‌ترسند.

همچنین وقتی وضعیت سر آنها تغییر می‌کند یا وقتی که آنها حرکات غیر قابل کنترل را تجربه می‌کنند، بسیار وحشت زده می‌شوند.

اگرچه بسیاری از کودکان در دوره‌های معین رشدی از انواع خاصی از حرکات می‌ترسند، ولی این ترس خیلی سریع از بین می‌رود، اما اگر این ترس‌ها ادامه یابند و با توانایی کودک برای شرکت در فعالیت‌های متناسب با سن تداخل پیدا کنند، ممکن است کودک نیاز به کمک داشته باشد.

در اینجا به برخی از علائم کودکان دچار ناامنی جاذبه‌ای اشاره می‌شود:

• اضطراب بیش از حد وقتی که پاها از زمین جدا می‌شود.
• دوست نداشته باشد که سرش سر و ته شود (والدین ممکن است این حالت را خیلی زود ببینند).
• ترس غیر عادی از ارتفاع یا افتادن.
• وقتی که روی سطوح ناهموار یا روی پلکان راه می‌رود، احساس ناراحتی می‌کند (حتی ممکن است دچار سرگیجه شود).
• بیم و وحشت شدید، هنگام کج شدن به عقب؛ حتی با وجود تکیه‌گاه.

3-چرا کودک من نمی‌تواند دریابد که چگونه با یک اسباب‌بازی جدید بازی کند؟

اشکال در پردازش حسی می‌تواند روی توانایی برنامه‌ریزی حرکتی کودک (که به وی یاری می‌دهد مراحل انجام یک فعالیت را دریابد) تاثیر بگذارد.

بیشتر کودکان از طریق آزمایش کردن و یادآوری چگونگی بازی کردن با اسباب‌بازی مشابه در گذشته، چگونگی بازی کردن با اسباب‌بازی جدید را کشف می‌کنند.

اگر کودکان دچار مشکلات برنامه‌ریزی حرکتی برای چگونگی استفاده از انگشت‌ها و بدنشان در ارتباط با اسباب‌بازی جدید بسیار مشکل دارند، شما می‌توانید از طریق نمایش تجربی حرکات به کودکتان کمک کنید تا چگونگی استفاده از وسایل جدید را بفهمد و به او فرصت دهید که این اجرا را بارها مشاهده کند.

همچنین سعی کنید یک فعالیت را به چند قسمت کوچک تقسیم کنیم تا مغز کودک مجبور به برنامه‌ریزی حرکتی است مجموعه‌ای از فعالیت‌های پیچیده نباشد.

فعالیت‌های مجزا، سرانجام در کنار هم قرار می‌گیرند و به یک فعالیت کامل تبدیل می‌شوند.

یکی از بهترین راه‌ها برای استفاده از این روش در کودکان، استفاده از تصاویر با جدول تصویری است که باعث می‌شود کودک آنچه را که گام به گام انجام می‌دهد مشاهده کند.

4-چرا کودک من نمی‌تواند در موقعیت گروهی بازی کند؟

خودتان را در یک موقعیت گروهی تصور کنید و ببینید چقدر مشکل است که در بین یک گروه تمرکز نمایید.

حال تصور کنید که علاوه بر تمرکز کردن، باید یاد بگیرید که در یک فعالیت جدید مشارکت کنید.

تعامل با مردم نیز همانند فعالیت‌های جدید، به مقدار زیادی توجه افتراقی به جهان بیرون نیاز دارد.

کودک باید پردازش درونی خود را تحت کنترل داشته باشد، تا به شکل یکپارچه‌ای به سمت موقعیت پیچیده حرکت کند.

شما می‌توانید به کودک کمک کنید که با فعالیت‌های گروهی سازمان‌یافته کوچک شروع کند، مانند کلینیک‌های درمانی یا اردوهای تابستانی و مراکز گردهم‌آیی محلی.

جلسات گروهی نیمه ساختاریافته را که در هفته یک بار برگزار می‌شود سازماندهی کنید.

به همراه یک فرد دیگر جلسات را شروع کنید و هر چه کودک احساس راحتی بیشتری کرد، پیشروی کنید.

فعالیت‌هایی را ترتیب دهید که در حد فاصل بین تعاملات کم با دیگران اما با درون‌داد بسیار زیاد برای بدن، و دیگر فعالیت‌هایی که یکپارچگی فردی بیشتر و فعالیتهای جسمانی سبکی دارد؛ به طور متناوب انجام شود.

به عنوان مثال، اگر دختر شما و گروهی از دوستان او در حال بازی با عروسک‌های باربی یا یک بازی صفحه‌ای (مثل منچ بازی) هستند و یا هنگامی که حس می‌کنید دخترتان در اثر یک فعالیت اجتماعی مشکل، خیلی برآشفته است، مطمئن شوید که بازی پریدن روی ترامپولین را هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه یکبار برای کودک ترتیب داده‌اید.

5-چرا وقتی کسی توپی به طرف کودکم پرتاب می‌کند، او صورتش را پوشانده و قوز می‌کند؟

این حالت در کودکانی که مشکل پردازش دهلیزی/دیداری دارند مشاهده می‌شود.

سیستم دیداری اجازه می‌دهد که اطلاعات مربوط به اشیاء را مشاهده کرده و تمیز دهیم.

همچنین این سیستم کمک می‌کند که در مورد فاصله اشیا از خود و فاصله اشیا از هم قضاوت کنید.

برای قضاوت درباره فاصله اشیا از خود، شما باید حسی از اینکه در کجا هستید (که از طریق سیستم دهلیزی فراهم می‌شود) داشته باشید.

سیستم دیداری با همکاری سیستم دهلیزی اجازه می‌دهد که پیگردی دیداری از شیء متحرک داشته باشید و سرعت آن را تعیین کنید.

اگر هر یک از این سیستم‌ها به تنهایی و یا در ارتباط با همدیگر به درستی کار نکند، کودک قادر به قضاوت درباره اینکه توپ کجاست و با چه سرعتی به طرف او می‌آید نخواهد بود.

در نتیجه شما می‌توانید وحشتی را که این کودک هنگام نزدیک شدن توپ حس می‌کند تصور کنید.

6-چرا فرزند نوجوانم به جای اینکه کاری انجام دهد، پیوسته ما را دنبال می‌کند؟

بسیاری از کودکان از اوقات فراغت استقبال می‌کنند، اما کودکان دچار اختلال پردازش حسی در این زمینه دچار مشکل هستند.

مثلاً هنگام فکر کردن به اینکه پنج دقیقه بعد چه کاری انجام دهند یا وقتی که می‌خواهند به تنهایی برنامه فعالیتی برای تعطیلات پایان هفته خود طراحی کنند؛ دچار درماندگی می‌شوند.

علت این نقص، ناتوانی این افراد در تصور خودشان در موقعیت‌های آتی است.

اغلب؛ این حالت دلالت بر مشکلات دهلیزی دارد، زیرا این فرایند وظیفه سیستم دهلیزی است.

سیستم دهلیزی «شما در اینجا هستید» می‌باشد.

اگر این شاخص نارسا باشد، پیش‌بینی قسمت دوم این توالی، یعنی «و سپس شما در آنجا خواهید بود» دچار مشکل خواهد شد.

به عنوان یک بزرگسال وقتی این حالت را تجربه می‌کنیم که آشفته هستیم.

گاهی اوقات تعیین اینکه بعداً چه کاری باید انجام دهیم، خیلی دشوار می‌شود به خصوص وقتی که لیستی از وظایف برای انجام دادن داشته باشیم.