6 نکته مهم درباره زخم بستر در بیماران با آسیب نخاعی

در این مقاله به یکی از موارد مراقبت های ویژه ی پس از آسیب نخاعی یعنی زخم بستر می پردازیم و راه هایی برای جلوگیری از ایجاد زخم بستر را  بیان خواهیم کرد.

1- زخم بستر چیست؟

در زخم بستر بخشی از پوست و ماهیچه آسیب دیده است و به دلیل نشستن یا دراز کشیدن طولانی و بدون حرکت در یک وضعیت ایجاد می شود.

وقتی ما به مدت طولانی در یک وضعیت قرار می گیریم معمولاً احساس ناراحتی کرده و وضعیت خود با حرکت تغییر می دهیم.

فرد آسیب نخاعی قادر به درک این احساس نیست و ممکن است مدت ها وضعیت خود را تغییر ندهد.

زخم بستر تواند فقط در عرض چند ساعت به وجود بیاید.

زخم بستر با تغییر رنگ پوست شروع می شود.

در ابتدا پوست کمی تیره تر از حد معمول به نظر می رسد.

اگر زخم سریعا درمان نشود ممکن است در عرض چند روز به یک تاول باز تبدیل بشود و در یک زمان طولانی تر به یک سوراخ عمیق در ماهیچه تبدیل گردد.

اگر یک زخم بستر ایجاد شود ممکن است ماه‌ها درمان آن طول بکشد و حتی به جراحی نیاز باشد

در صورت عفونی شدن زخم بستر به سختی درمان خواهد شد و ممکن است کشنده باشد.

زخم بستر در بخش هایی از بدن که  وزن را تحمل می کنند و به راحتی استخوان در زیر پوست آن احساس می‌شود به وجود می آید.

مناطقی که بیشتر در معرض زخم بستر هستند بسته به نحوه نشستن و یا دراز کشیدن فرد روی پشت، جلو و پهلو متفاوت است.

زخم ها ممکن است به دلایل زیر هم ایجاد شوند:

•  پوشیدن لباس تنگ
•  خراشیدگی یا مالیده شدن پوست هنگام جابجایی در ویلچر
• سوختگی پوست با آب گرم یا در اثر نزدیک شدن به آتش
•  گذاشتن بشقاب داغ روی دامن موقع آشپزی یا غذا خوردن
•  گزیدگی توسط حشرات
•  پوشیدن کاندوم خیلی سفت
•  دراز کشیدن و نشستن روی سطوح ناصاف

درمان زخم های بستر مدت زیادی طول می‌کشد.

لذا بسیار مهم است بعد از ایجاد زخم هرچه سریع‌تر فشار از روی زخم برداشته شود.

هرگونه فشار روی زخم ایجاد شده باعث بدتر شدن آن خواهد شد.

2- چگونه زخم بستر را تشخیص بدهیم؟

وقتی فشار روی یک ناحیه از پوست برداشته و یا کم شود، پوست در آن ناحیه تیره تر می شود.

تیرگی باید به طور طبیعی در عرض دو یا سه دقیقه محو شود.

اگر تیرگی بیش از پنج دقیقه طول کشید ممکن است به دلیل فشار زیاد و یا طولانی باشد.

ناحیه تیره پوست در لمس گرم احساس می شود.

در این مرحله می توان با برداشتن فشار به طور کامل از روی پوست تیره از ایجاد زخم جلوگیری کرد.

باید به پوست فرصتی برای ترمیم داده شود و تا زمانی که پوست طبیعی به نظر نرسید، هیچ فشاری روی آن ناحیه  نباید وارد شود.

اگر فشار برداشته نشود یک تاول در آن ناحیه ایجاد خواهد شد.

پوست تخریب می‌شود و یک سوراخ و یا زخم عمیق ظاهر می شود.

نهایتاً ماهیچه و احتمالا استخوان زیر پوست عفونی خواهد شد.

چنان چه یک زخم بستر عفونی درمان نشود امکان مرگ بیمار وجود دارد.

وقتی زخم بستر تبدیل به یک سوراخ یا زخم عمیق شد، فرد باید حتما توسط پزشک معاینه و یا در بیمارستان بستری شود.

 3- چگونه از زخم بستر جلوگیری کنیم؟

بهترین راه برای جلوگیری از زخم بستر حرکت به طور مکرر است.

فرد نباید در یک وضعیت به مدت طولانی بنشیند یا بخوابد.

کاستن فشار موثر ترین شیوه برای پیشگیری از زخم بستر است.

 اگر فرد خودش نمی‌تواند این کار را انجام بدهند باید فرد دیگری به او کمک کند.

کاهش فشار هنگام خوابیدن

هنگام خوابیدن فرد باید وضعیت خود را با خوابیدن به پشت و پهلو و مرتبه هر دو تا چهار ساعت تغییر دهد.

تشک باید ثابت ولی نه خیلی سفت باشد.

یک تشک زخیم از فوم اسفنج مناسب است.

تشک باید به خوبی بدن فرد را حمایت کند و نباید به قدری نرم باشد که بدن فرد کف تخت را لمس کند.

در ماههای اولیه بعد از آسیب نخاعی به منظور حفاظت از نواحی استخوانی بدن باید از بالش، حوله تا کرده و یا پتو استفاده شود این عمل خطر زخم بستر را کم می کند.

•  همیشه مطمئن شوید که لوله سوند هنگام تغییر وضعیت کشیده نشود.
•  مطمئن شوید کیسه سوند به طور محکم در کنار تخت قرار گرفته است.
• فرد نباید تا قبل از بهبودی استخوان های ستون فقرات روی شکم بخوابد.

وقتی فرد شروع به نشستن می کند و فعال تر می شود، نیازی به بالش حوله یا پتو نخواهد بود.

چنانچه یک ناحیه تیره در پوست و یا یک زخم بستر وجود دارد برای کاهش فشار روی ناحیه آسیب‌دیده میتوان از بالش، حوله و یا پتو استفاده کرد.

در مرحله بستری در تخت بهتر است دستگیره ای در تخت نصب شود تا بتوانند با گرفتن آن خود را بچرخاند.

می توان از ملافه های تمیز که چروک نباشد برای کاهش فشار استفاده کرد.

یک چروک بزرگ ممکن است باعث زخم بستر شود.

اگر ملافه کثیف یا خیس شد باید سریعاً تعویض کرد خوابیدن روی ملافه کثیف و خیس باعث زخم بستر خواهد شد.

 کاهش فشار هنگام نشستن روی صندلی

همه افراد آسیب نخاعی باید به منظور جلوگیری از زخم بستر روی یک بالش ثابت بنشینند.

نشستن مستقیم بر روی زنت، چوب یا فلز کف ویلچرباعث زخم بستر میشود.

بالش های متنوعی مناسب با افراد مختلف وجود دارد؛ باید آنها را امتحان کرد.

فرد باید هر بار حداقل به مدت یک روز یا بیشتر امتحان کند چنانچه باعث قرمزی روی پوست شد یکی دیگر را انتخاب نماید.

روشهای کاهش فشار در ویلچر

به همان اندازه که نشستن روی یک بالش مناسب مهم است، کم کردن فشار هنگام نشستن در ویلچر با استفاده از روشهای زیر اهمیت دارد.

ترمز ویلچرباید قبل از این تمرینات کشیده شده باشد.

ویلچر را به عقب خم کنید؛ این شیوه خوبی برای آنهایی که نیاز به یک فرد کمک کننده دارند.

فرد باید خود را به طرف پایین در حالی که بازوها به جلو و پایین آویزان شده خم کند.

این موثرترین شیوه برای کاهش فشار هنگام نشستن روی ویلچر است.

ابتدا به یک طرف و سپس به طرف دیگر خم شود.

او می تواند با فشار روی دسته ها یا چرخ های عقب باسن را از روی بالش بلند کند.

روشهای فوق که برای کاهش فشار روی ویلچر انتخاب شده اند باید حداقل به مدت یک دقیقه انجام شوند.

در چند ماه اول هنگام نشستن روی ویلچر باید هر ۲۰ تا ۳۰ دقیقه فشار برداشته شود.

با فعال تر شدن فرد و درصورت عدم وجود علائم زخم بستر می تواند کمتر از این روش های استفاده کرد.

هرگز نباید بیش از یک سال بدون تمرینات کاهش فشار بنشیند.

4- چگونه یک زخم بستر در حال ایجاد شدن را کنترل کنیم؟

پوست باید 2بار در روز قبل از خارج شدن از تخت و بعد از ظهر قبل از خوابیدن کنترل شود.

می توان از یک آینه برای کنترل قسمتهایی از بدن که دیدن آن مشکل است استفاده نمود.

اگر فرد قادر به این کار نیست باید فرد دیگری به وی کمک کند.

اگر در قسمتی از بدن علائم زخم بستر وجود دارد باید هرگونه فشار از روی آن ناحیه برداشته شود تا زمانی که ناحیه تیره کاملا ناپدید شود

5- با یک زخم بستر ایجاد شده چه کنیم؟

اگر یک زخم بستر ایجاد شد فرد نباید روی قسمت آسیب دیده بنشیند یا بخوابد

چنانچه بعد از 2 روز زخم بهتر نشد و یا در صورت تخریب پوست فرد باید به پزشک مراجعه کند

زخم باید هر روز تمیز شود

زخم های عمیق تر نیاز به جراحی دارند

تا قبل از ترمیم زخم بستر فرد باید در بستر بماند

هنگام خوابیدن در بستر باید برای جلوگیری از ایجاد زخم های بستر دیگر فشار را از روی سایر نواحی کم کند

نواحی آسیب دیده نباید هیچ فشاری تا هنگام ترمیم کامل تحمل کنند

زمانی که یک زخم بستر به یک زخم عمیق تبدیل شد ترمیم آن ممکن است هفته ها یا ماه ها به طول انجامد و اگر استخوان عفونی شد مدت طولانی تر میشود.

اگر فرد یک زخم بستر در ناحیه باسن دارد و مجبور است که حرکت کند می‌تواند از ویلچرهای مخصوص و یا چرخ های متحرک به حالت دمر استفاده کند.

چرخ باید دارای یک تشک ثابت برای دراز کشیدن باشد

همچنین باید از بالش، حوله تا شده و یا پتو برای قرار دادن در زیر خود استفاده کند

هنگام دراز کشیدن روی تخت باید فشار را از روی دیگر قسمتهای بدن برای جلوگیری از زخم های فشاری جدید کم کند.

 سایر توصیه ها برای کاهش زخم های بستر

•  فرد باید به طور صحیح روی صندلی بنشیند.
•  باید هر روز بدن خود را با دقت بشوید.
•  باید قسمت های فلج بدن را به آرامی با حوله خشک کند.
•  باید لباسهای خیس و کثیف را سریع تعویض کند.
•  باید غذاهای سالم بخورد و از چاق شدن یا لاغر شدن بیش از حد جلوگیری کند.
•  باید از لباسهای که به اندازه کافی آزاد هستند استفاده نماید.
•  باید هنگام نشستن در ویلچر برای حفاظت از پاها کفش و یا دمپایی بپوشد.
•  باید مراقب باشد تا در اطراف آتش و یا هنگام حمل غذا یا مایعات گرم نسوزد.
•  نباید از پودر تالک استفاده کند چرا که چربی طبیعی بدن را جذب و پوست را خشک می کند.
•  دستها و پاهای فلج نباید هنگام جابجایی با ویلچر ضربه بخورند یا به هم برخورد کنند.
•  نباید روی ملافه و یا روتختی چروک بنشیند یا دراز بکشد.