تعریف پای پرانتزی یا ژنو وروم یا پای کمانی شکل

پای پرانتزی یا ژنو وروم (genu varum) نوعی تغییر شکل در زانوها است که در آن هنگامی که قوزک های هر دو پا کنار هم قرار می گیرند زانوها فاصله ی زیادی از هم پیدا می کنند.در حالت طبیعی این فاصله کمتر از 3 سانتیمتر است و بنا بر هر علتی اگر این فاصله زیاد شود آن را پای پرانتزی یا پای کمانی شکل می گویند.در این حالت استخوان های ساق پا بسمت داخل متمایل می شوند و پا به حالت ( ) یا کمانی در می آید. پای پرانتزی یا ژنو وروم در کودکانی که زودتر راه می افتند و یا بیشتر از حد معمول چاق هستند زودتر بروز می کند. این حالت معمولا طبیعی است و تا زمانی که همراه با درد و التهاب یا مشکل در عملکرد های طبیعی نباشد نیاز به مداخلات درمانی ندارد و تا سن 3 – 2.5 سالگی برطرف می شود.در این عارضه خط ثقل بدن بسمت قسمت داخلی زانو متمایل است و این قسمت بیشتر تحت فشار قرار می گیرد. پای پرانتزی یا ژنو وروم در سنین پایین با درد همراه نیست.

در عارضه پای پرانتزی یا ژنو وروم خط ثقل بدن بسمت قسمت داخلی زانو متمایل است و این قسمت بیشتر تحت فشار قرار می گیرد

میزان شیوع پای پرانتزی یا ژنو وروم

پای پرانتزی یا ژنو وروم در زنان و افراد مسن و همچنین در کودکان خیلی چاق شایع تر است.علت اصلی این امر شلی لیگامان ها و عضلات و اتصالات اندام تحتانی در این افراد است.

انواع پای پرانتزی یا ژنو وروم

1.  فیزیولوژیکی : که شایعتر است و جزیی از پروسه ی رشد کودک می باشد و بصورت خودبخود تا سن 3 – 2.5 سالگی رفع می شود.
2. پاتولوژیکی : که بعلت برخی بیماریها و آسیب ها , عفونت ها , کیست ها و تغییر شکل های استخوانی رخ می دهد.

علائم پای پرانتزی یا ژنو وروم

1. فاصله گرفتن زانوها از یکدیگر
2. چرخش داخلی استخوان تیبیا یا درشت نی
3. متمایل شدن استخوان پاتلا یا کشکک بسمت داخل
4. درد و التهاب در قسمت داخلی زانو و مچ پا
5. ساییدگی زیاد لبه ی خارجی کفش های فرد
6. راه رفتن شخص بیشتر بر روی کناره ی خارجی کف پا
7. خستگی زود هنگام

عوارض پای پرانتزی یا ژنو وروم

1. اختلال در الگوی طبیعی راه رفتن و پوسچر بدن
2. احتمال ابتلا به آرتروز زودرس
3. مستعد شدن مچ پا برای پیچ خوردگی
4. التهاب بورس های مفصل زانو ( بورسیت )
5. درد در ناحیه داخلی زانو , لگن و مچ پاها
6. مشکل در جابجایی وسایل و اجسام سنگین
7. سخت بودن استفاده از توالت ایرانی
8. مشکل در حالت چمباتمه نشستن

علت‌های پای پرانتزی یا ژنو وروم

1. ضعف عضلات قسمت خارجی پا
2. کوتاهی عضلات قسمت داخلی پا
3. پارگی و کشیدگی  لیگامان ها و کپسول خارجی زانو
4. کوتاهی لیگامان ها و کپسول داخلی زانو
5. آسیب ها و ضربات وارده بر صفحات رشد
6. بد جوش خوردن شکستگی های استخوان فمور یا ران , استخوان های تیبیا و فیبولا یا درشت نی _ نازک نی
7. برخی بیماری ها مثا نرمی استخوان , آرتروز , استئومالاسی , ارتریت روماتویید , بیماری های عصبی _ عضلانی
8. ناهماهنگی و عدم توازن در صفحات رشد
9. کمبود ویتامین های B , C , منیزیم , فسفر , کلسیم
10. برخی تومورها و عفونت های استخوانی
11. برخی مسمومیت ها با سرب و فلوراید
12. وزن بیش از اندازه و چاقی مفرط
13. زمینه ی وراثتی
14. صافی کف پا
15. بد نشستن مثل حالت چهار زانو
16. زود راه افتادن کودک و قنداق کردن با پوشک بصورت مداوم
17. بیماری بلانت : که در آن استخوان تیبیا بصورت غیر عادی رشد می کند.
18. بیماری پاژه : که باعث مشکل در روند بازسازی استخوان ها می شود و در افراد مسن شایع تر است.
19. سندرم آکندروپلاری : که در آن قد فرد بصورت مادرزادی کوتاه باقی می ماند.

تشخیص پای پرانتزی یا ژنو وروم

بهترین راه تشخیص پای پرانتزی یا ژنو وروم مراجعه به ارتوپد یا متخصص طب فیزیکی و توانبخشی می باشد :

1. اندازه گیری فاصله ی دو زانو از یکدیگر در حالتی که فرد به پشت خوابیده یا ایستاده است ( بالاتر از 3 سانتیمتر غیرطبیعی است )
2. از روی شکل ظاهری که زانوها نامتقارن است یا خیر و بررسی نوع راه رفتن و وجود درد و التهاب در زانو
3. بررسی کفش ها و توجه به ساییدگی قسمت خارجی کفش ها
4. بررسی سطح کلسیم و ویتامین ها در بدن
5. سنجش تراکم استخوان
6. بررسی زمینه ی ارثی
7. عکسبرداری با اشعه ی ایکس

درمان پای پرانتزی یا ژنو وروم

درمان پای پرانتزی یا ژنو وروم در سنین پایین راحت تر است و بعد از 4 سالگی سخت تر می شود ولی مهمترین اقدامات درمانی پای پرانتزی یا ژنو وروم شامل موارد زیر است :

1. دارو درمانی : مصرف ویتامین های B , C و کلسیم با تجویز پزشک
2. تمرین درمانی و حرکات اصلاحی : شامل کاردرمانی و فیزیو تراپی می شود و تمرینات تقویتی و کششی انجام می شود.
3. استفاده از ارتزها: شامل کفی و کفش طبی و زانوبندها
4. جراحی : پای پرانتزی یا ژنو وروم در کودکان تا زمانی که همراه با درد و تورم نباشد و منجر به اختلال در ظاهر پاها و راه رفتن و سایر فعالیت های عملکردی کودک نشود نیاز به مداخلات جراحی ندارد در غیر اینصورت اگر با تجویز کفی و کفش و انجام تمرینات اصلاحی برطرف نشود و فاصله ی بین زانو ها بیشتر از 3 سانتیمتر باشد جراحی توصیه می شود.

چند توصیه برای افراد با پای پرانتزی یا ژنو وروم

1. چهار زانو هرگز ننشینید.
2. بیشتر روی لبه ی داخلی کف پا وزن بیندازید.
3. در معرض نور آفتاب قرار بگیرید.
4. تمرینات تقویتی و کششی انجام دهید.
5. از چاقی بپرهیزید و تناسب اندام را حفظ کنید.