در این مقاله سعی کردیم شما را با اثرات مهم مکانیکی ماساژ آشنا کنیم.
- ماساژ به طور مکانیکی در جریان خون و ورید کمک می کند
- سبب تسریع جریان لنفاتیک
- کاهش انواع به خصوصی از ادم
- کشش ملایم بافت و آزادسازی اسکار بافت ها را فراهم می کند
1-کمک به جریان وریدی
بطور طبیعی، انقباض عضلات سبب راندن خون وریدی به طرف قلب می گردد.
زمانی که این فعالیت به دلیل بیماری یا صدمه به بافت دچار اختلال میشود؛ کاهش جریان به دیگر مشکلات موجود در بافت اضافه شده و غالباً سبب اختلال در متابولیسم بافتهای گرفتار خواهد شد. اثر مکانیکی استروکینگ عمقی بر روی وریدهای سطحی در جهت جریان وریدها به آسانی در بسیاری از بیماران مشاهده میشود. در نتیجه کاهش فشار ورید ها شرایط مناسبی برای افزایش جریان شریانی به وجود می آورد.
پس از ماساژ فشار مویرگی و ظرفیت نفوذپذیری به فضاهای خارج سلولی کاهش یافته، فشار بر روی لنفاتیک ها نیز کم می شود و امکان تشکیل فیبروزیس از بین میرود.
2-کمک به جریان لنفاوی
لنف مایع چسبناکی است که به آرامی در سیستم لنفاتیک حرکت میکند.
بیشترین قسمت لنفاتیک ها غیر الاستیک هستند.
حرکت لنف به نیروهای خارجی مانند انقباض عضلات و تخلیه فشار از طریق نفوذ پذیری مایع در مویرگ ها بستگی دارد.
فقدان حرکت به دلیل درد یا فلج شدید مانع تخلیه لنف میگردد.
لنف ها فشاری پایین تر و جریانی آهسته تر نسبت به جریان وریدها دارند.
ماساژ می تواند جریان لنف را تسریع کند و از ادم که اغلب در اثر بیحرکتی ایجاد میشود؛ جلوگیری نماید.
از آنجایی که لنف مایع چسبناک است و جریان آهسته ای دارد ماساژ استروک باید آرام و ریتمیک باشد.
زمانی که عملکرد طبیعی عضلات به هم میخورد ماساژ یک جایگزین مکانیکی بسیار عالی است.
مطالعات «الکینز» و همکارانش اثرات ماساژ بر روی جریان لنفاوی را نشان می دهد که شامل:
حرکات نیدینگ به طرف مرکز( از دیستال به پروکسیمال ) و استروکینگ عمقی بود و تقریبا تا ۲۵ برابر سبب افزایش جریان لنف میگردید.
در حیواناتی که ادم درقسمت خلفی ساق پا به دلیل از دست دادن پروتئین پلاسما داشتند؛ ماساژ به میزان زیادی سبب افزایش جریان لنف شد و در نتیجه اعضای ماساژ داده شده به اندازه طبیعی برگشتند.
بهتر است طی ماساژ ناحیه مورد درمان بالاتر قرار بگیرد.
بایر نشان داد که:
با تزریق پروتئین در مفاصل تعدادی سگ می توان به کمک ماساژ و حرکات پاسیو باعث بیرون راندن پروتئین از عروق لنفاوی مربوط به آن مفاصل گردید.
مطالعات بر روی اثرات ماساژ کامپرشن ریتمیک متناوب و منظم در اندام فوقانی که بهطور مزمن با تورم بعد از جراحی پستان مواجه بود؛ نشان داد که این نوع ماساژ باعث ناپدید شدن تدریجی تورم شده و بافت ها نرم تر می گردند؛ و از بین میرود و رنگ پوست به حالت طبیعی برمیگردد.
3-کمک به جریان خون
«کاریر» نشان داده است که:
فشار ملایم اتساع عروق مویرگی را باعث می شود.
در حالی که فشار قوی تر ممکن است اتساع پایداری را به وجود آورد.
مشاهدات میکروسکوپی مناطقی که فقط تعداد کمی از مویرگ های شان باز هستند نشان داده اند که فشار ممکن است باعث نمایان شدن تمام عروق کوچک شوند.
پس از فشار مکانیکی اعمال شده به وسیله ماساژ مویرگ های بیشتری باز شده، جریان خون افزایش یافته و نفوذپذیری دیواره عروق خونی نیز تغییر پیدا میکند.
رفلکس ناشی از استروک سطحی باعث افزایش جریان خون پوست میگردد.
به خصوص بهبود جریان خون در وریدهای سطحی و مجاری لنفاوی، باعث بهبود خون اکسیژن رسانی به بافت ها و افزایش متابولیسم میشود.
اکسیژن گیری بهتر مغز، به ما کمک می کند که بهترفکر کرده و احساس نشاط بیشتری داشته باشیم .
همچنین منتهی به بهبود هضم، جذب، دفع و ترمیم سریع زخم ها می شود.
گزارش «بل»حاکی از این است که:
پس از استروک عمقی و نیدینگ بر روی عضلات ساق پا به مدت ده دقیقه، حجم خون دو برابر و در نتیجه میزان جریان آن نیز دو برابر میشود.
این اثر به مدت چهل دقیقه دوام دارد؛ که دقیقا برعکس اثر افزایش دهنده گردش خون در نتیجه ورزش است که در آن بعد از ده دقیقه میزان گردش خون کاهش می یابد.
«پمبرتون» در مطالعات خود نشان داد که:
ماساژ سبب آزاد شدن استیل کولین، هیستامین و مواد شبه هیستامین گشته که خود سبب اتصال عروق، افزایش جریان خون و تخلیه اریتروسیت ها از طحال می شود.
ماساژ سبب افزایش جریان شریانی و وریدی میگردد که مقدار آن بستگی به حرارت محیط دارد.
فشار جریان خون در اتاقی که حرارت بالاتری داشته باشد؛ بیشتر است.
کلین میگوید: ماساژ باعث تسریع جریان خون شریانی، وریدی و لنفاوی میگردد.
پس از ماساژ جریان خون در پوست، عضلات و نیز تعداد اریتروسیت ها در عروق سطحی به میزان چهل الی پنجاه درصد افزایش می یابند.
«لروی» مشخص کرد که ماساژ عمقی میتواند با تحریک انتهای اعصاب از طریق اکسون رفلکس باعث آزاد شدن هیستامین و اتساع عروق شود.
4-اثر ماساژ بر روی عضلات اسکلتی
عضلات از طریق انقباض و انبساط متناوب به عنوان یک پمپ در به جلو راندن خون به طرف قلب کمک می کنند.
با هر انقباض عضله خون به طرف خارج فشرده و رانده می شود.
در هر انبساط ، خون وارد عضلات شده و دوباره عروق بین آن را پر می کند.
زمانی که بدن قادر به انجام تمرینات فیزیکی و حرکات طبیعی نباشد کاربرد ماساژ ضروری است.
عضلات اسکلتی پنجاه درصد وزن بدن را تشکیل می دهند که از طریق خون تغذیه می گردند.
عمل ریتمیک عضلات میتوانند به وسیله ماساژ متناوب به طور موثر کامل شوند و به عضلاتی که بی حرکت هستند کمک کنند.
با توجه به مقالات متعدد در این زمینه ماساژ نیدینگ محرک عمل عضله در به جلو راندن خون وریدی و لنف خواهد بود.
در عضلات غیرفعال خون به اندازه کافی جریان ندارد و تغذیه آن به هم میخورد.
هر گاه عضلات به طور موقت نتوانند انقباض و انبساط طبیعی از طریق پیامهای عصبی که از مراکز بالا میآیند داشته باشند ؛ماساژ میتواند بسیار موثر باشد.
خستگی عضلانی، ناشی از فعالیت و یا بی حرکتی به وسیله ماساژ از طریق بهتر شدن جریان و دفع مواد زائد از بین میرود.
ماساژ ملایم عضلات دیواره شکم سبب تسهیل حرکات دودی روده ، شکم و تنظیم کار روده بزرگ می شود.
مطالعه بر روی عضلات بعد از ورزش نشان داد که از عضلاتی که در طول دوره استراحت ماساژ داده می شوند قدرت از دست داده خود را زودتر از عضلاتی که ماساژ داده نمی شوند به دست می آورند.
ها بوده و عضلات نرم و قابل ارتجاعی مهمتر اینکه گروهی که ماساژ دریافت میکردند قادر به انجام فعالیت بیشتری نسبت به آن در دوره بهبودی داشتند در حالی که گروه دیگر عضلات سفت و سخت داشتند.
گزارشات بل حاکی از این است که:
کار عضلات ماساژ داده شده دو برابر عضلاتی بود که ماساژ داده نشدند.
او دریافت که فریکشن و پرکاشن اثر تجدید قوا دارد.
کاربرد ماساژ در نواحی از عضلات که دارای تنش هستند( به عنوان مثال فیبروزیت، میو فیبروزیت، درد میوفاشیال) باعث افزایش پلاسما میوگلوبین می گردد.
این افزایش متناسب با میزان تنش عضله است و در عضلاتی که بدون درد و تنش باشند چنین پدیده ای وجود ندارد.
زمانی که درمان به طور مکرر به کار رود؛ به تدریج میزان درد و تنش کم میشود و در مقابل میزان افزایش پلاسما میوگلوبین کم شده تا جایی که دیگر هیچ افزایش قابل ملاحظه ای مشاهده نمیشود و عضله به حالت طبیعی برمیگردد.
اثرات ماساژ بر روی عضلات
1- ماساژ مستقیما قدرت عضلات را بالا نمیبرد، اگرچه نهایتا باعث درمان عضلاتی که در آنها بر اثر تمرینات بیش از اندازه خستگی به وجود آمده است می گردد.
بنابراین از نظر تئوری استفاده از ماساژ امکان انجام فعالیت بیشتری را برای عضلات فراهم ساخته، در نتیجه قدرت و تحمل آنها را به طور غیرمستقیم افزایش میدهد که این خود عامل مهم در درمان است.
منطقی به نظر می رسد که عضلات در فواصل تمرینات ماساژ داده شوند، به خصوص زمانی که انجام تمرینات برای افزایش قدرت و تحمل عضلات باشند.
2- نمیتوان گفت که ماساژ توان عضلات را افزایش خواهد داد.
3-ممکن است ماساژ بتواند میزان بافت فیبروزی را که در عضلات بی تحرک و صدمه دیده و یا بدون عصب به وجود میآید کم کند.
4-ماساژ ازآتروفی عضلات بدون عصب جلوگیری نخواهد کرد.
5-اثر ماساژ بر روی درد
تحقیقات و تئوری های اخیر در مورد درد و مکانیزم ایجاد، انتقال و درک آن نشان دهنده تاثیر ماساژ در جهت کنترل درد از طریق آزاد شدن اندورفین و کنترل دریچه ای درد می باشد.
نتایج متعددی از مطالعه اثرات ماساژ به دست آمده نشان می دهد که تکنیک های ماساژ در درمان سیکل درد دائمی، که در آن تحریک زیانآور سبب به انقباض رفتن رفلکسی عضله و اختلال در جریان خون موضعی می شود؛ بسیار موثر می باشد.
به دنبال ایسکمی و اختلال جریان خون، درد و بی حرکتی شدیدتر شده و سیکل معیوب آن تکرار میشود.
ماساژ به طور موثر باعث تسکین درد از طریق آرام سازی عضلات، افزایش جریان خون و دفع مواد زائد ناشی از متابولیسم میشود.
اضطراب و استرس درد ثانویه ناشی از انقباض عضله را افزایش می دهد.
ماساژ از طریق آرام سازی و حس مطلوبی که از آن به دست میآید میتواند درد را کاهش دهد.
بنابراین کنترل درد از تاثیرات مکانیکی، فیزیولوژیکی و روانی ماساژ می باشد.
6-اثر ماساژ بر روی خون
میشل بیان کرده است در هنگام سلامتی همچنین در بیماری هایی که فرد دچار کم خونی می شود تعداد سلولهای قرمز بر اثر ماساژ افزایش می یابد.
در کم خونی ها بیشترین افزایش در تعداد گلبول های قرمز یک ساعت پس از انجام ماساژ به وجود می آید.
پمبرتون اظهار داشت که:
بی تردید ماساژ هموگلوبین و گلبول های قرمز را در جریان خون افزایش میدهد و ظرفیت اکسیژن موجود در خون را قطعاً تا حد معینی زیاد میکند.
«لوسیا» و «ریچارد» دریافتند که:
ماساژ به صورت ضربات ملایم و استروک های عمقی بر روی گوش های یک خرگوش به صورتی که ۲۵ ضربه در هر دقیقه، به مدت ۵ دقیقه انجام شده باشد، تعداد پلاکت های خون را افزایش می دهد.
7-اثر ماساژ بر روی ریه ها
انجام ماساژ به شکل ویبرشن و پرکاشن همراه با فیزیوتراپی مخصوص برای پیشگیری و درمان بیماری های مزمن و حاد ریه به کار برده شده اند.
در مطالعاتی که به عمل آمده مشخص شد که متخصصین از اثرات کاربرد این ماساژ ها در درمان بیماریهایی از قبیل : آمفیزم، برونشیت مزمن، آسم، آتلکتازی و پنومونی اصرار دارند.
سریاکس بیان کرده است که:
در پرکاشن همراه با تخلیه وضعیتی می تواند ترشحات چسبناک را در نایچه ها از جای خود رانده و با استفاده از نیروی جاذبه آن ها را به سمت نواحی که رفلکس سرفه دارند هدایت کند.
«بندیکسون» و همکارانش، ویبرشن و پرکاشن را با دست هایی که به شکل فنجان گود شده است انجام و به منظورلرزاندن ترشحات در بیمارانی که ترشحات غلیظ و چسبنده داشته و سرفه کردن طبیعی را دشوار می سازد؛ پیشنهاد کرده اند.
متخصصین معتقدند که نقش فیزیوتراپی در مداوای بیمارانی که دارای بیماریهای حاد تنفسی بوده و از داشتن تنفس عادی محرومند؛نمی توان نادیده گرفت.
آنها از تخلیه وضعیتی، پرکاشن های عمقی و تحریک رفلکس سرفه به شل شدن و خروج ترشحات استفاده می کنند.