اختلالات گفتاری در بیماران ام.اس
معمولا در جریان بیماری ام.اس اختلالات گفتاری نیز دیده میشود.
اختلالات گفتاری بسته به اینکه کدام قسمت از مغز دچار آسیب شده است، متفاوت است.
به دلیل وجود همین اختلالات در بیماری ام.اس وجود یک گفتاردرمان در تیم توانبخشی ضروری است.
1-ویژگی های گفتاری افراد مبتلا به ام.اس
دیزارتری مختلط اسپاستیک (آتاکسیک) رایجترین نوع دیزارتری مرتبط با ام.اس است.
دیزآرتری اصطلاجی است که برای مجموعهای از اختلالات حرکتی – گفتاری به کار میرود که معمولا در بیماریهای سیستم اعصاب مرکزی میتواند دیده شود.
این نوع را نباید تنها نوع دیزآرتری بیماری ام.اس دانست.
به دلیل آسیب مناطق مختلف در این بیماری، انواع مختلفی از دیزآرتری ممکن است دیده شود؛ معمولاً دیزآرتریهای نوع اسپاستیک، آتاکسیک و مختلط رایج است.
2-آواسازی (Phonation)
آواسازس فرآیند فیزیولوژیکی است که در طی آن انرژی هوای هوای خروجی ریه حین عبود، با برخورد به تارهای صوتی به شکل انرژی صوتی (صدا)
در داخل حنجره تبدیل می شود.
رایج ترین مشکل گفتاری که افراد مبتلا به ام.اس با آن مواجه میشوند مشکل در کنترل بلندی صدا است.
صدای خشن معمولا در این بیماران دیده می شود که به علت اختلال در کنترل زیر و بمی و سطح زیر و بمی در این بیماران است.
3-تولید (Articulation)
حدود ۵۰% بیماران ام.اس اختلال در تولید دارند، اگرچه معمولاً سیستم مخچهای در ام.اس درگیر میشود ولی فقط در ۹% بیماران اختلالات تولیدی نامنظم که خصوصیت دیزآرتری آتاکسیک است دیده میشود.
منظور از تولید، تولید نادرست صداهای گفتاری ناشی از اشکال در جایگاه، زمانبندی، جهت، فشار، سرعت یا یکپارچگی حرکت لبها، زبان یا حلق به طوری که منجر به جلب توجه شنونده، کاهش قابلیت فهم گفتار یا آشفته کردن گوینده شود.
4-تشدید (Resonance)
تشدشد به وضعیت حداکثر ارتعاشی که با تحریک یک سامانه ارتعاش کننده آزاد حاصل میشود میگویند.
%۲۵ افراد مبتلا به ام.اس مقداری بیش خشیومی (صدای تو دماغی) از خود نشان میدهند.
5-نوای گفتار(Prosody)
گفتار این افراد از لحاظ تکیه نامناسب است.
اختلال سرعت گفتار، عبارتبندی نامناسب، ناتوانی در تغییر بلندی و زیر و بمی صدا برای تاکید و تکیه فراوان روی کلمات و هجاهای بدون تکیه است.
در گروهی از بیماران نیز خصوصیات گفتار آتاکسیک دیده میشود که تحت عنوان خصوصیات تکیه یکسان یا تکیه بیش از حد نامیده میشود.
6-اختلال در بلع(Dysphasia)
اختلال در بلع ممکن است شامل التهاب،انقباض، فلجی، ضعف یا تون بیش از حد مری باشد.
به طوری که حرکت غذا از دهان به معده دچار اشکال شود.
حرکات ارادی مانند: جویدن، بلع، حرکات فک و زبان نیز ممکن است دچار مشکل باشند.
اگر مسیرهای کورتیکوبولبار یا هستههای پایینی ساقه مغز درگیر شوند اختلال در بلع ممکن است در این بیماران دیده شود.
مشخص کردن نشانه های رایج در اختلال بلع مشکل است و از این رو ارزیابی دقیق لازم است.
تغییرات حسی شامل مرزهای غیر طبیعی، در مورد بعضی از بیماران گزارش شده است.