نکاتی در رابطه با استفاده از مواد غذایی در بارداری
در هنگام برنامهریزی غذایی، مواد زیر را به یاد داشته باشید
- غذاهای عمل آوری شده و دارای مواد رنگی و نگهدارنده حاوی مقادیر زیادی مواد شیمیایی نامناسب هستند.
- فرآوردههای آرد سفید یا افزودنیهای قندی از ارزش غذایی کم و کالری زیاد برخوردار هستند.
- نوشابههای شیرین و گازدار حتی از آن از نوع کم کالری مناسب نیستند و ممکن است افزودنیهای مضری داشته باشند.
- قهوه غلیظ و چای پررنگ آثار سویی بر دستگاه گوارش برجای میگذارند. اسید تانیک موجود در چای میتواند موجب کاهش جذب آهن شود.کافئین و اسید تانیک و زیاد برای جنین زیان آور شناخته شدهاند.
- بعضی از غذاها ممکن است حاوی باکتریهای خطرناک باشند و نباید در دوران بارداری مصرف شوند. به عنوان مثال، ممکن است پاته و پنیر نرم حاوی باکتری لیستریا و تخم مرغ نپخته حاوی سالمونلا باشند.
- از خوردن جگر و فرآوردههای آن در دوران بارداری خودداری نمایید، زیرا جگر مقدار زیادی ویتامین آ دارد که میتواند برای جنین زیان آور باشد.
- از خوردن گوشت نیم پخته، شیر غیرپاستوریزه بز و فراوردههای غیر پاستوریزه تهیه شده از شیر بز در دوران بارداری خودداری کنید. زیرا ممکن است این غذاها حاوی انگل توکسوپلاسما باشند که برای جنین بسیار خطرناک است.
- در دوران بارداری بیش از دو بار در هفته ماهی تن نخورید و از خوردن صدف نیم پخته خودداری نمایید.
- قبل از خوردن یا پختن میوه و سبزیجات آنها را به طور کامل بشویید تا تمام ذرات گرد و خاک آنها از بین برود.
- بعضی از کپکها تولید مواد سمی میکنند. بنابراین از خوردن غذاها و میوهها و سبزیجاتی که دچار کپک زدگی شدهاند یا غذاهای مانده پرهیز کنید. برداشتن قسمتهای کپک زده غذا و میوه کافی نیست زیرا کپکها به قسمتهای عمقیتر این مواد نیز نفوذ میکنند و با پختن از بین نمیروند.
11-سیگار کشیدن ممنوع
اگر سیگار میکشید، قبل از باردار شدن آن را ترک کنید زیرا سیگار برای جنین خطرناک است.
مواد شیمیایی موجود در دود سیگار رشد جنین را از طریق کم کردن تعداد سلولهای تولید شده کاهش میدهد.
و این کم شدن تعداد سلولها در سلولهای بدن و سلولهای مغز جنین روی میدهد.
نیکوتین سیگار موجب انقباض رگهای خونی و در نتیجه، کاهش خونرسانی به جفت و تداخل با تغذیه جنین میشود.
مقدار مونواکسیدکربن، مقدار اکسیژن قابل حمل را کاهش میدهد.
هر چه مقدار مونوکسیدکربن خون جنین بیشتر شود، وزن هنگام تولد نوزاد کمتر خواهد شد.
وزن نوزادان متعلق به خانمهای سیگاری ۲۰۰ گرم کمتر از سایر نوزادان است.
کم بودن وزن هنگام تولد احتمال مرگ نوزاد را افزایش میدهد.
در زنان سیگاری احتمال تولد نوزادان نارس تقریباً دو برابر زنان غیر سیگاری است.
تمام انواع ناهنجاری مادرزادی در نوزادان متعلق به مادران سیگاری شایعترند که در این مورد به ویژه میتوان به شکاف کام، لب شکری و ناهنجاریهای دستگاه عصبی مرکزی اشاره نمود.
در افرادی که تعداد زیادی سیگار میکشند این احتمال به بیش از دو برابر میرسد.
احتمال سقط جنین و مرده زایی تقریباً دو برابر بیشتر است که به دلیل آن تا حدودی، افزایش احتمال اتصال جفت به رحم، در محلی خیلی پایینتر از معمول و تا حدودی نیز نازکتر و نارس بودن جفت در زنان سیگاری است.
مرگ نوزاد در زنان سیگاری شایعتر است.
در زنانی که بعد از ماه چهارم بارداری به سیگار کشیدن ادامه میدهند احتمال مرگ جنین بالا میرود.
آثار سیگار کشیدن در دوران بارداری مدتها پس از تولد در نوزاد باقی میماند.
سطح سلامتی کودکانی که در منازل محل زندگی خود با دود سیگار تماس دارند از بسیاری نظرها کمتر از سایر کودکان است.
خطر بروز برونشیت و مرگ در خواب در این کودکان افزایش مییابد.
سه ماه قبل از تمایل به بچهدار شدن باید زن و شوهر سیگار را ترک کنند و میتوانند به جای آن از آدامسهای بدون قند استفاده کنند.
احتمال ابتلای کودکان متعلق به پدرانی که روزی ۲۰ نخ (یا بیشتر) سیگار میکشند به سرطان بیشتر از کودکان متعلق به پدران غیر سیگاری است.
سیگار احتمال بروز مرگ در خواب را افزایش میدهد.
12-انگل توکسوپلاسما و ضرر آن برای جنین
خانمهای باردار باید بسیار مراقب بهداشت خود باشند به ویژه در هنگام تماس با گوشت خام و تمیز کردن فضولات گربه خانگی این موضوع را رعایت نمایند.
گوشت نپخته و مدفوع گربه ممکن است حاوی انگل توکسوپلاسما باشند که میتواند برای سلامتی جنین زیانبخش باشد.
13-مصرف الکل در بارداری ممنوع
خوردن الکل به وسیله زنان باردار، آثار زیان آوری برای جنین به ارمغان میآورد.
در هفته ۶ تا ۱۲ بارداری که زمان بحرانی تکامل جنین محسوب میشود خطرات ناشی از الکل بیش از زمانهای دیگر دوران بارداری است.
هرچند که در تمام دوران مزبور الکل برای سلامتی مادر و جنین مضر به شمار میآید.
الکل موجود در خون مادر به جنین میرسد و میتواند موجب بروز سندروم جنین الکل شود که با ناهنجاریهای صورت مانند شکاف کام، لب شکری، نقایص قلبی و تکامل غیر طبیعی اندامها و کاهش میزان هوش جنین همراه باشد.
14-عدم مصرف دارو در بارداری (اثرات زیان بار داروها در بارداری)
مصرف بسیاری از داروها در دوران بارداری برای جنین زیان آور است.
به ویژه در هفته ۶ تا ۱۲ بارداری زمان بسیار حساسی از نظر بروز عوارض جنینی به شمار میآیند.
ممکن است داروی به تنهایی برای جنین بیخطر باشد ولی مصرف توام آن با داروهای دیگر موجب بروز عوارض در جنین میشود.
مصرف دارو در دوران بارداری باید به دستور پزشک صورت گیرد.
در اینجا به عوارض جنینی بعضی از داروها اشاره میشود.
آمفتامینها:
محرک هستند. احتمالا نقایص قلبی و بیماریهای خونی را به دنبال دارند.
استروئیدهای آنالبولیک:
مورد استفاده این دارو در بدنسازی ایت.
احتمالا باعث بروز صفات جنسی مذکر در جنین مونث میشود.
داروهای ضدالتهاب:
بسته شدن زودرس یک دریچهی مهم واقع در دستگاه گردش خون جنین.
آنتی بیوتیکها:
اکثر آنتی بیوتیکها در بارداری بیخطر هستند ولی ممکن است از جفت عبور کنند و بنابراین باید با دستور پزشک مصرف شوند.
تتراسیکلین:
باعث زرد رنگ شدن دائمی دندانهای جنین میشود و با رشد استخوانها و دندانهای جنین تداخل دارد.
استرپتومایسین:
احتمال بروز کری در نوزاد با مصرف این نوع از داروها وجود دارد.
بعضی از آنتی هیستامینها:
احتمال بروز ناهنجاریهای جنینی را افزایش میدهد.
آسپرین:
احتمال ایجاد مشکلات انعقاد خون در جنین وجود دارد.
قرصهای جلوگیری از بارداری:
این قرصها که حاوی استروژن/پروژسترون میباشند، ناهنجاریهای اندامها، نقایص اندامهای حیاتی و بروز صفات جنسی مذکر در جنین مونث را ایجاد میکنند.
بهتر است حداقل ۳ ماه قبل از باردار شدن مصرف این قرصها را متوقف نمود.
کدئین:
افزایش موارد بروز ناهنجاریهایی مانند شکاف کام و لب شکری گزارش شده است.
این دارو اعتیادآور است و میتواند موجب بروز علائم محرومیت در نوزاد شود.
داروهای مدر:
احتمال ایجاد اختلالات خونی در جنین.
استامینوفن:
مقادیر کم این دارو برای جنین بیضرر است.
پروژسترونها:
خوردن اتفاقی این دارو میتواند موجب بروز صفات جنسی مذکر در جنین مونث شود.
داروهای خیابانی:
احتمال آسیب کروموزومی و سقط جنین.
سولفونامیدها:
احتمال ایجاد زردی در هنگام تولد در نوزاد وجود دارد.
بعضی از داروهای آرامبخش قوی:
تاثیر منفی بر رشد و تکامل جنین و ایجاد ناهنجاریهای جنینی.